Araç Alt Kontrol
ARAÇ ALT BÖLÜMÜ
ROT BAŞI KONTROLÜ
Sürüş sırasında direksiyonda boşluk oluşuyorsa bunun iki sebebi vardır.
*Direksiyon dişli kutusunda oluşan arıza
*Rot başlarında gevşeme ya da aşınma
Dişli kutusunda oluşan aşınma ya da ayarının bozulması, dişli sisteminin sıkça kontrol edilmesi ve yağı bitmeden eklenmesiyle engellenebilir.
Rot başlarında gevşeme ya da aşınma ise tekerleklerin içten ve dıştan yıpranması, yol kavrayışının zayıflaması ve kazalarla sonuçlanabilir.
Rot başlarında arıza varsa sürüş sırasında yolda gezeleme yapıp lastiklerin içten ve dıştan aşınmasına sebep olabilir. Direksiyon titreşimlerle sarsılıyorsa ön lastiklerin balans ayarının bozuk olduğu söylenebilir. Ancak direksiyon normalden daha güç dönüyorsa lastik hava basıncı normalin altındadır.
Rot ayarı yapılmasının önemi:
Direksiyon hakimiyetinin arttırılması
Tekerlerin yol tutuşunun güçlenmesi yolu rahat kavraması
Tekerlek aşınmasının önlenmesi
Dönüşlerde direksiyonun kendi kendine toplanmasını sağlamak
İçin rot ayarı ve kontrolünün yapılması gerekir. Eğer kontroller zamanında yapılmaz ve aşınma gerçekleşirse aracınız ciddi hasara uğrayabilir. Bu sebepten araç alınmadan önce kesinlikle ekspertiz yaptırılmalıdır.
ROTİL KONTROLÜ
Tekerleklere gelen dikey ve yatay kuvvetleri taşır ve aracın dönmesi esnasında direksiyon çatallarına pim vazifesi görür. Direksiyonun sisteminin istekleri doğrultusunda hareketi rot kolundan alır ve direksiyon mafsalına iletir. Rotillerin iyi kayan yüzeylerinin yağlanması için gres ile doldurulmuştur. Binek otomobillerde kullanılan rotiller genelde yağlanmayan tiptir. Bu nedenle aşınmayı azaltmak için toz kapanın sızdırmaz olması gerekmektedir. Rotiller direksiyon mafsalın alt ve üst salıncaklara bağlamaktadır. Her rotilin bir ucu ayarlanabilir durumdadır. Bu bakımdan rotillerin boylar değişebilir. Ön düzen ayarlarında toe-in ayrıca buradan yapılmaktadır.
Rotillerde yapılan kontroller direksiyon bağlantılarında gevşeklik olup olmadığına bakılır. Bunu için araç lift üzerine alınır. Tekerlekler sağa sola, ileri geri hareket ettirilir. Boşluk görülenden fazla ise sistem elemanları kontrol edilir. Araç lifte iken bir levye yardımıyla salıncakların rotil ile bağlantılarının gevşek olup olmadığına bakılır. Boşluğu fazla olan rotiller sıkılır. Rotil gövdesinden mengeneye bağlanır, doğrusal ve dairesel hareket ettirilir. Küresel mafsalın hareketinde zorluk, sıkma, tutukluk, metal sürtünmesi gerilmesi durumunda rotil, değiştirilir. Böyle bir durumla karşılaşılmazsa rotil greslenir ve takılır. Fiber yataklı rotil tiplerinde greslemeye gerek yoktur.Rotil konik cıvata içerisindeki gres eksilmiş ya da özelliğini kaybetmiş ise rotil greslenir. Rotil içerisindeki yayın esnekliği azalmış ise yenisi ile değiştirilir. Toz lastiği yırtık ya da özelliğini kaybetmiş ise yenisi ile değiştirilir.
AKS KÖRÜKLERİ KONTROLÜ
Aks körüğü tekerleğin dış aks kafasını sudan ve tozdan korumak için gerekli bir yedek parçadır. Aks körüğü yırtık ya da patlak olursa kafa kirlenir, içine ve rulmanlarına toz kaçabilir. Bu da aks kafasının daha çabuk bozulmasına neden olur. İşçiliğinin maliyeti yüksek olduğundan aks arıza yaptığında değiştirilmesi daha mantıklı bir tercih olacaktır, acil durumda çok kısa bir süre körüksüz idare edilebilir. Fakat değiştirilmesi gerekmektedir. Zira arabanın yola en yakın kısmı olduğundan ve devamlı toz, su, çamur gibi aşındırıcı etkenlere maruz kalan bölümünde yer alır.
MOTOR TAKOZLARI KONTROLÜ
Motordan gelen titreşimleri emerek şaseye geçmesini engelleyen, motorun ivmelenme anında yana yatma eğilimini yumuşak bir şekilde karşılayan ve araç şasisinden gelen titreşimlerin motora ve vites kutusuna geçmesini engelleyen parçalardır. Bu parçada arıza olunca sürüş sırasında sarsıntı ve gürültü oluşur. Motor takozlarında kırılma ya da arıza varsa kaput açılıp gaz telinin çekilmesiyle motor blok halinde oynaması ile anlaşılır, bu durumda takoz kırılmış demektir.
BELİRGİN YAĞ KAÇAĞI KONTROLÜ
Otomobillerde yağlama sistemi son derece büyük bir önem taşır. Araç motorlarında sürtünmeden kaynaklı aşınmaların ve arızaların önüne geçilmek için yağlama sisteminden faydalanılır. Ayrıca yağlama sisteminin sağladığı birçok avantaj da vardır. Çeşitli sebeplerden dolayı araç motorlarında yağ sızıntılarının ve kaçaklarının meydana gelebildiği bilinen bir gerçektir. Aracın diğer sistemlerinin ve parçalarının zarar görmemesi için kaçağın tespit edilip kısa sürede onarılması gerekir. Öncelikli olarak kaçak durumunda yağ karterinin contalarının kontrol edilmesi gerekir. Eğer burada bir sorun görülmüyorsa ikinci olarak yağ karterinde çatlak veya deliğin bulunup bulunmadığına bakılması gerekir.
Motorda yağ kaçağı yağlama sistemindeki dönüş yolunda da olabilmektedir. Bu sebepten dolayı kartere gelen kanalların da tıkanıklık kontrollerinin yapılması gerekir. Motorda yağ kaçağı varsa gözle rahatlıkla görülebilir. Ayrıca araçlarda bulunan yağ lambalarının yanması durumunda direk olarak araç durdurulması ve yağlama sisteminin kontrol edilmesi gerekmektedir. Aksi takdirde maddi hasar ortaya çıkabilir. Yağ lambası uyarısı dikkate alınmalıdır, lamba yanarken araç çalıştırılmamalı, hareket de ettirilmemelidir.